Felç 'de “Zorunlu Kullanım Tedavisi (ZKT)” nedir ?

Yeni bir rehabilitasyon uygulaması: Zorunlu Kullanım Tedavisi

Türkçe ismini bizzat ekibimizin koyduğu zorunlu kullanım tedavisi (ZKT), ya da kısıtlanmayla geliştirilen hareket tedavisi, Bernstein’in dinamik sistemler teorisini temel alan yeni bir nörolojik rehabilitasyon yöntemidir. Bu tedavide felçli hastalarda sağlam olan kol-el fonksiyonları bir omuz askısı veya eldiven yardımıyla 2-3 hafta süreyle engellenmekte, felçli tarafın fonksiyonel görev ve aktivitelerde yoğun, tekrarlayıcı kullanımını sağlayacak bir terapi programı uygulanmaktadır.

 

Felç ‘de Zorunlu Kullanım Tedavisi

 

Felç ‘de zorunlu kullanım tedavisi, felç sonrasında uygulanan yeni bir rehabilitasyon yaklaşımıdır. İnmede zorunlu kullanım tedavisi, etkilenmemiş uzuvların kullanımını kısıtlamayı ve felçli uzvun hareket pratiğini içerir. Bu tekniğin, inme sonrası hastaların etkilenen kol-el (üst uzuv) fonksiyonlarının gelişmesinde hayli etkili olduğu gösterilmiştir.

Zorunlu kullanım tedavisi etkili mi?

Bu tedavi daha önce tedavi görmüş birçok hasta için hareket kalitesini geliştirmiş, günlük yaşam aktivitelerinde etkilenmiş uzuvların kullanımını önemli ölçüde arttırmıştır. Bu tedavi beyin organizasyonu ve fonksiyonunda kayda değer değişiklikleri meydan getiren rehabilitasyon tekniğidir.

Zorunlu kullanım tedavisi temeli

ZKT’nin temeli bu yüzyılın başlarında yapılan hayvan deneylerine dayanmaktadır. Bu çalışmalarda maymunların felçli kollarını kullanma teşebbüslerinin ağrı ve dengesizlik ile sonuçlandığı ve bu “cezalanmalar” nedeniyle felçli kol-ellerini kullanma davranışlarının baskılandığı tespit edilmiştir. Daha sonra maymunların temel işler için sağlam kol-ellerini kullanarak kompensatuvar teknikler geliştirdiği tespit edilmiş ve bu durum “kullanmamayı öğrenme fenomeni” olarak adlandırılmıştır. Bu maymunların sağlam olan kol-ellerinin bağlanması (kısıtlandırılması) sonrasında ise 1-2 gün içinde felçli taraflarını kullanmaya başladıkları; kısıtlanmanın 1-2 hafta sürdürülmesi sonucunda ise etkilenmiş tarafı kullanma yeteneklerinde önemli gelişmeler olduğu bildirilmiştir.

Maymun deneylerinden yola çıkan bilim adamları inmeli hastalarda sağlam tarafın hareketlerinin engellemesi ile felçli tarafın fonksiyonel kullanımını amaçlayan tedavi protokolleri geliştirmişlerdir. Dünya literatüründe ZKT’nin inmeli hastalarda felçli kol-el fonksiyonlarında olumlu gelişmeler sağladığını gösteren birçok çalışma yer almaktadır.

Zorunlu kullanım tedavisini uygulamak kolay mı?

Bu tedavi sanılabileceği gibi kolay bir terapi yöntemi değildir. Hastanın felçli olmayan kolunu kısıtlandırmak ve felçli kolunu günde en az 4 saat süreyle fonksiyonel olarak terapiye almak, son derece karmaşık aktiviteleri ve teknikleri içeren, yapılması zor ve zahmetli olan uygulamalar bütünüdür. Bu uygulamalar için fiziksel tıp ve rehabilitasyon hekiminin çizeceği programlar doğrultusunda terapi yapacak, özelleşmiş iş ve uğraşı terapistlerine gereksinim vardır. Burada başka bir sorun ortaya çıkmaktadır. Ülkemizde yeterli iş ve uğraşı terapisti var mıdır? Ülkemizin ilk “İş ve Uğraşı Terapisi (Occupational Therapy)” Meslek Yüksekokulu (Yahya Kaptan Meslek Yüksekokulu) 2002 yılında tarafımızca kurulmuş olup bu yüksekokul, Amerika Birleşik Devletleri Shenandoah Üniversitesi tarafından da tanınmıştır. Halen Türkiye’de benzeri bir okul faal halde değildir. Bu okulumuz bizlere ZKT’de olduğu gibi birçok yeni tedavi olanakları sunmaktadır.

 Unutulmaması gereken bir başka önemli konu ise, rehabilitasyonda sadece tek bir tedavinin hastaya yeteceğine inanmanın yanlış olduğudur. Rehabilitasyon tıbbında, hastanın klinik durumuna göre birçok tedavi koordineli bir şekilde birlikte uygulanmalıdır. Bu anlamda, örneğin sadece ZKT’nin çok olumlu olacağı kanısı yanlış olacaktır. Örneğin nörolojik rehabilitasyonda uyguladığımız en önemli tedavilerin başında Botulinum Toksin uygulamaları gelmektedir. Botulinum toksin enjeksiyonları ile hastalarımızda spastisitenin azaltılması, ağrının giderilmesi ve fonksiyonun artırılmasında önemli gelişmeler kaydetmekteyiz. Uygun hastalarda botulinum toksin uygulamaları ile birlikte yapılacak ZKT çok daha faydalı olabilmektedir.  

PAYLAŞ

18 Comments

Yorum yaz

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

  1. mrb ben 2011 ocakta trafik kazası beyin kanaması kısmi felç fizik tedaviye gittim hala da gidiyorum ayağım iyi yürüyorum ama elimi hiç kullanamıyorum bileğe kadar hareket var diyorlar fizikten..1.5 yıl oldu daha çok mu zaman alır elimi kullanabilmem bilgi verirseniz çook sevinirim…

  2. Meraba benim oglum kaza gecirdi 17 yasinda adi onur kaza sonrasi sol tarafi kismi felc oldu ve konusamiyor boynunu tutamiyor devlet hastanesi konusmadigi icin hastane yatirmadi ben oglumun iylesmesini istiyorum durumumuz iyi değil esimin emekli maasi var sadece ev kira ve kaza nın cezasini odemek icin kredi cektik onu oduyoruz bidaha cekme imkanimizda yok elimden hicbirsey gelmiyor oglum icin neolur bana yardim edin tedavisine yardimci olun neolur allah rizasi için

    • Elbette oluruz. Felç tedavisi için yaptığımız çok önemli tedaviler var. Yeter ki siz çocuğunuzu getirebilin. Ayrıca daha detaylı konuşabilmek için sekreterimi arayıp bana ulaşabilirsiniz (0-530-3711855). Temasta kalalım. Geçmiş olsun.Geçmiş olsun.

  3. Merhaba benim babam 16 Kasım da beyin kanaması geçirdi sol tarafı şu anda tutmuyor 1.5 ay yoğun bakımda kaldı bu sürede zatürre geçirdi ardından kanda mantar enfeksiyonu kısacası yoğun bakımda bütün enfeksiyonları kaptı. Tedavisi halen sürüyor şu anda GATA’da göğüs bölümde yoğun bakımda yutma problemi de var burundan mideye giden hortumla besleniyor yoğun bakımda 10 kilo falan verdi ve kasları çok eridi. Fizik Tedavi bölümü iyilesebir hasta dediler ama cigerlerindeki problemlerden dolayi fiziktedaviye bir ttürlü başlayamiyoruz acaba fizik tedavi için çok geç kalmış olurmuyuz Teşekkürler

  4. Eşim 1kasım 2014 sag tarafından kısmi felç gecirdi beyinde baloncuk oluşma sebebiyle oluşan felç konuşamıyo fizik tedavisiyle yürümeye başladı ama kolda da hiç haraket yok fizik alıyoruz konuşma terapisi alıyoruz malesef da bir ilerleme yok neyapmamı önerirsiniz

    • Sabırla rehabilitasyon çalışmalarına devam etmek lazım. Hastanın durumunun değerlendirilmesi ve ne kadar ilerleme olacağının söylenmesi önemli. Hekim sizi bilgilendirmeli. Ne kadar ileri gidilebilir, neler yapılabilir size bilgi verilmeli. Ancak bu arada tedavilerin de yetersiz uygulandığını görüyoruz. Hekiminize güvenmelisiniz ve onunla ilerlemelisiniz. Geçmiş olsun.

  5. Mrb Erbil bey ben 1.5 yıl önce beyin kanaması geçirdim. Hemipleji sağ tarafim felç kaldı. Şuan ayak tabanında ve elde sıkıntı var bunlar için ne önerirsiniz. 21 yasındayım

  6. Hocam annemde 3 yıl once beyin kanaması gecirdi sol tarafnda felc olustu. Suan fizik tedavisi almaya devam ediyoruz ama bi yanit alamiyoruz yüruyemiyor halen daha bize bi oneriniz varmı. Yardımcı olursanız çok seviniriz.

    • Web sitemin yenilenme çalışmalarından dolayı geç cevap yazabiliyorum. 3 yıl önemli bir süre. Gelişme sağlanması zor olabilir ancak elbette iyi ve doğru rehabilitasyon çalışmaları yapılmışsa. Öncelikle https://www.youtube.com/watch?v=Ad9tH-wy3YE adresindeki tv programımı seyredin lütfen. Geçmiş olsun.

  7. Ben 1988 yılında trafik kazası geçirdim sol tarafım felç. Sağ kolumu kullanırken titriyor Zkt uygulaması hakkında nerden bilgi alabilirim .

  8. Merhaba hocam benim de annem 2013 nisan ayında kısmi felç geçirdi konuşması sağ kolu ve bacağında kayıplar oldu fizik tedaviden sonra aksayarAk da olsa yürümeye başladı ama kolu çok az hareket ettirebiliyor ve konuşması tam düzelmedi. Acaba tedaviyle düzelme olasılığı nedir? Bu arada annem 63 yaşında. Şimdiden teşekkürler☺️?

WhatsApp WHATSAPP MESAJI